รู้ไว้ก่อนไปอิหร่าน

ก่อนจะอ่านเรื่องเล่าคราวเที่ยวอิหร่านของเรา สำหรับคนที่อยากจะไปหรือกำลังเตรียมตัวไปเที่ยวอิหร่าน มีเรื่องที่ควรรู้มาแนะนำคร่าวๆกันก่อนเป็นขั้นแรก

รู้ไว้ก่อนไปอิหร่าน

ทำไปก่อนก็ได้ หรือไปทำวิซ่าที่สนามบินก็ได้ การได้วิซ่าก่อนคือปลอดภัยว่าผ่านแน่ แต่การขอก็ยุ่งยากนิดหน่อย เพราะต้องใช้บริการบริษัทในอิหร่านที่รับขอวิซ่า (ที่แนะนำกันคือ http://www.key2persia.com/) การจ่ายค่าธรรมเนียมก็ต้องโอนเงินไปให้ จากไทยไม่มีธนาคารไหนในไทยทำธุรกรรมกับอิหร่านได้ ก็ต้องโอนเข้าธนาคารที่บริษัทนั้นมีในประเทศอื่นๆ อย่าง key2persia มีธนาคารในเยอรมัน ก็เสียธรรมเนียมการโอนบวกค่าดำเนินการไปรอบแรก บริษัทจะไปติดต่อสถานทูตให้จนได้โค๊ดวิซ่า เมื่อได้รับโค๊ดจากบริษัทแล้วเราถึงไปยื่นขอรับวีซ่าจากสถานทูตอิหร่านเอง เอาโค๊ดนั้นไปเสียเงินอีกรอบ แล้วรอรับเล่มอีก 2-3 วัน ขั้นตอนทั้งหมดใช้เวลาร่วมเดือน

แต่ถ้าไปทำวิซ่าที่สนามบินก็เสียเวลาร่วม 2 ชม. ต้องไปซื้อประกันก่อน เคาเตอร์อยู่ฝั่งตรงข้ามที่ขอวีซ่า แล้วเอาใบประกันรวมกับเอกสารอื่นๆ ไปยื่นขอทำวิซ่า (เอกสารแนบมี ตั๋วไปกลับ, ใบจองโรงแรมคืนแรก, พาสปอร์ต) ยื่นแล้วรอเรียกชื่อรับใบไปจ่ายเงินค่าวิซ่า เคาเตอร์จ่ายเงินก็อยู่ข้างๆกัน แล้วเอาใบเสร็จกลับมายื่นใหม่ จากนั้นก็ยืนรอเรียกชื่อรับพาสปอร์ตกลับ (ค่าทำประกันการเดินทางคนละ 14€ / ค่าทำวิซ่า 75€ – ใช้ $ ก็ได้ – ตุลาคม 2560)

อิหร่านเป็นประเทศยังมีความสัมพันธ์กับโลกภายนอกไม่มากนัก ทำให้การติดต่อสื่อสารกันลำบากนิดหน่อย ที่พักอย่าได้หวังจะจองจากเวปจองที่พักที่เราคุ้นเคย ใช้เวป https://www.iran-booking.com/en/ แทน
แต่ที่พักมี email ที่ติดต่อได้ แต่ไม่ค่อยมีคนตอบ ไม่รู้ทำไม สิ่งที่เตรียมได้คือ ไล่อ่านรีวิวจากนักท่องเที่ยวว่าที่พักที่ไหนดี เดินทางสะดวก อยู่ในงบของเรา จดรายชื่อที่พักทุกเมืองที่วางแผนจะไป ทั้งภาษาอังกฤษ และภาษาฟาซี พร้อมที่อยู่ เบอร์โทร เท่าที่หาได้ พิมพ์ไปเลย เอาไว้ให้แท้กซี่ดู ควรหาเผื่อไว้ 2-3 แห่งต่อเมืองเผื่อรร.ที่ต้องการจะเต็มที่พักมีหลายระดับราคา ตั้งแต่ Guesthouse, Hostel, Hotel ที่พวกเราเลือกพักเป็นที่พักระดับ 2-3 ดาว ราคา 30$-50$ ต่อห้อง 2 คน บางที่มีอาหารเช้าให้ด้วย ซึ่งมีแค่ชากาแฟ แป้งนาน แยม เนย อาจมีไข่ต้ม

แทบทุกเมืองมีรถเมล์ แต่ดูเลขรถกับรายละเอียดยากเพราะเป็นภาษาฟาซีหมด ต้องถามคนอิหร่านเอา หญิงชายแบ่งส่วนกันชายอยู่ด้านหน้าหญิงอยู่ด้านหลัง ในเมืองใหญ่ๆมีรถไฟใต้ดิน มีตู้อัตโนมัติให้ซื้อ มีภาษาอังกฤษ แต่จะถามเจ้าหน้าที่เลยก็ได้ ทุกคนยินดีช่วยเหลือ มีตู้ผู้ชายผู้หญิงเหมือนกัน หรือถ้าไป 3-4 คน นั่งแท้กซี่ก็สะดวกดี ราคาก็เป็นปกติที่นักท่องเที่ยวจะโดนเรียกแพงกว่าคนอิหร่าน 30%-40% ต้องต่อรองราคา

การเดินทางระหว่างเมืองใช้รถโดยสาร หรือที่เราเรียกว่ารถทัวร์นี่แหละ ไปซื้อที่สถานีรถเลย จองล่วงหน้าสัก 1 วัน เลือกเที่ยวรถที่ไปถึงที่หมายให้พอสว่างๆหน่อยก็จะไปหาโรงแรมได้ง่ายกว่า รถบัสอิหร่านราคาไม่แพง ใหม่ สะอาด นอนสบายใช้ได้ เป็นการเดินทางที่สะดวกใช้ได้เลยทีเดียว

อิหร่านใช้สกุลเงิน เรียล (Rial) โดยอิงกับสกุลเงินโบราณคือ โตมัน (Toman) พอให้นักท่องเที่ยวงงงวย ง่ายๆคือ 1 โตมัน = 10 เรียล แต่ทั้งนี้ผู้คนยังติดพูดจากันด้วยหน่วยโตมัน ก็เป็นอันรู้กัน (ของชาวอิหร่านเอง) เช่น บอกราคาว่า สิบ คือ สิบโตมัน คือ ร้อยเรียล ดังนั้นเวลาไปถามราคาของ ต้องย้ำกับคนขายว่าที่บอก สิบ นั่นเรียลหรือโตมันกันแน่ มันต่างกัน 10 เท่าเลยนะ รวมทั้งป้ายบอกราคาของ เห็นป้ายแล้วตาโต เดินเข้าไปด้วยใจพองโต อาจต้องกลับออกมาด้วยใจห่อเหี่ยว เอาเงิน $ ไปแลกเงินอิหร่านได้ที่สนามบินหรือร้านรับแลกเงินตามเมืองใหญ่และบางโรงแรมก็รับแลก เรทที่สนามบินดีสุด (อัตราแลกเปลี่ยน ณ ช่วง ตุลาคม 2016 คือ 1US$ = 35,700R และ 1US$ = 35 บาท โดยประมาณ)

ค่าเข้าชมสถานที่ ที่เป็นมรดกโลกราคา 200,000 IRR ถ้าไม่ใช่มรดกโลก 150,000 IRR
ค่ารถเมล์ 10,000 IRR / รถไฟใต้ดิน ราคา 5,000 – 10,000 IRR
ค่าแท้กซี่ ไปสถานที่ท่องเที่ยวในเมืองค่ารถอยู่ระหว่าง 50,000 IRR -100,000 IRR
ค่าอาหารแล้วแต่ลักษณะร้าน มีตั้งแต่ราคาไม่ถึงแสนเรียล ถึงสองแสนเรียล
น้ำเปล่าขวดเล็ก 10,000 IRR / เบียร์ผลไม้ (ไม่มีแอลกอฮอล์) 15,000 IRR

การแต่งกายเวลาไปอิหร่าน ผู้ชายแต่งกายปกติ ไม่ใส่แขนกุดขาสั้น ผู้หญิงก็เหมือนกันไม่ใส่ขาสั้น และเสื้อต้องไม่รัดรูปเห็นสัดส่วน ควรใส่เสื้อตัวยาวคุลมสะโพก และต้องมีผ้าโพกผม ฮิญาบ (Hijab) ซึ่งต้องคลุมศรีษะมาถึงหน้าอก แต่ทั่วไปการโพกไม่ได้เคร่งครัดมากนัก ไม่ต้องเก็บเส้นผมมิดชิด ยกเว้นการเข้าไปใน Cheragh Shrine ที่เมือง Shiraz ผู้หญิงต้องสวมชุดคลุมที่ เรียกว่า ชาดอร์ (Chador) มีลักษณะเหมือนผ้าคลุมผืนใหญ่ รูปครึ่งวงกลม สวมทับตั้งแต่หัว คลุมไหล่ มาบรรจบกันด้านหน้า โดยผู้สวมจะใช้มือจับใต้คางไว้ มีให้ยืมที่ด้านหน้า

อาหารอิหร่านเป็นอาหารแบบประเทศมุสลิมทั่วไป ไม่มีหมู มีแต่ไก่ แกะ เนื้อวัว ปลา และผักผลไม้ตามภูมิประเทศแบบทะเลทราย อินทผาลัมราคาไม่แพง มีถั่วหลากชนิด อาหารนิยมทำเป็นเคบับแบบเสียบไม้ย่างกินกับข้าวหรือแป้งนาน เครื่องเคียงเป็นผักดองหรือผักสด มีอาหารตะวันตกแบบ แฮมเบอเกอร์ ฮ็อทด็อก พิซซ่า อยู่บ้าง ร้านทั่วไปราคาไม่แพง ร้านหรูก็เพิ่มขึ้นตามราคา
อิหร่านไม่มีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อย่าพกไปจะดีกว่า มีเบียร์ผลไม้ไร้แอลกอฮอล์ขายทั่วไปดื่มไม่เมา รสพีชพอใช้ได้ ที่เหมือนเบียร์ที่สุดคือรสมอลต์
น้ำดื่มราคาขวดเล็กราคา 10,000 เรียล ประมาณเท่าในไทย อิหร่านชอบดื่มชา มีชาขายทั่วไป กาแฟไม่อร่อย ควรพกกาแฟซองไป

อิหร่านใช้ภาษาฟาซี อย่าคิดจะอ่านเลย ยากเกิน เซฟตัวเลขไปใช้เป็นประโยชน์ในการดูเลขรถ บ้านเลขที่ และคำง่ายๆจำไปใช้ นอกนั้นก็ภาษาอังกฤษและภาษากาย เตรียมเครื่องคิดเลข ปากกา กระดาษ เอาไว้ให้เค้าเขียนราคา ถ้าไม่มั่นใจว่าเข้าใจตรงกัน

อิหร่านมีระบบโทรศัพท์ของตัวเอง นักท่องเที่ยวก็ซื้อซิมใส่ได้ แต่ต้องมีการลงทะเบียนยุ่งยากพอสมควร ต้องให้ร้านทำให้ พวกเราให้คนอิหร่านซื้อและลงทะเบียนให้ยังใช้เวลา 2-3 วันกว่าจะใช้ได้ เป็นซิมเติมเงิน ใช้โทรและเล่นอินเตอร์เน็ตได้ ตามที่พักจะมี wifi ให้ใช้ แต่ตามร้านอาหารไม่ค่อยมี free wifi
อิหร่านจะคล้ายๆจีนที่บล็อคเวปต่างประเทศเยอะ เฟซบุ๊คเข้าไม่ได้ การแก้ไขคือ โหลด app vpn ไปล่วงหน้า ใช้ต่ออินเตอร์เน็ตผ่าน vpn (ลองหาอ่านวิธีใช้ดูมีหลากหลายแอพ ไม่ยาก) คนอิหร่านนิยมเล่น Instagram มาก ชอบถ่ายรูปแล้วอัพ IG พวกเราโดนขอ IG ID เยอะมาก มีหลายคนยัง follow กันถึงวันนี้
คนอิหร่านไม่ใช้ Line ใช้ What App บ้าง แต่คนอิหร่านชอบถามถึง Telegram จะมาขอแอด Telegram แต่พวกเราไม่รู้จัก กลับมาลองหาข้อมูลดู มันคือ App chat แบบหนึ่ง
แนะนำโหลด App Maps.Me ไปล่วงหน้าจากเมืองไทย แล้วโหลดแผนที่เมืองที่จะไปเที่ยวใส่ไว้เลย เวลาเที่ยวก็ใช้แผนที่นี้นำทางได้ เพราะเป็น Offline maps ใช้ GPS นำทางไม่ต้องต่อ internet มีประโยชน์มาก

คนอิหร่านยินดีช่วยเหลือนักท่องเที่ยว ชอบเข้ามาทักทาย มาพูดคุย เด็กๆนักเรียนนักศึกษาชอบเข้ามาคุยเรื่องประเทศไทย ถามเรื่องข้าวมีกี่พันธุ์ เมืองไทยอากาศเป็นยังไง ไปจนถึงถามว่าเราชอบอิหร่านมั๊ย ผู้ชายจะคุยเรื่องฟุตบอลได้ หลายคนรู้จักซิโก้ด้วย
มีคนอิหร่านหลายคนเข้ามาขอถ่ายรูปด้วย เอารูปไปลงในอินสตาแกรม ดังนั้นแต่งตัวไปสวยๆหล่อๆ เพราะพวกคุณจะออกสื่อโซเชียลเยอะมาก เวลาถามทางทุกคนจะพยายามช่วย คนอิหร่านส่วนมากสื่อสารภาษาอังกฤษได้ดี แม้พูดไม่ได้ก็จะพยายามอธิบาย บางคนพาเดินไปเลยก็มี มีร้านเบเกอรี่ไม่เก็บเงินค่าขนมเรา บางทีก็มีคนแบ่งขนมปังให้ แบ่งผลไม้ให้ คนอิหร่านใจดี….